Elke dag maken gemiddeld drie mensen in ons land een einde aan hun leven. Vrouwen ondernemen vaker suïcidepogingen dan mannen, maar twee keer meer mannen dan vrouwen beëindigen hun leven ook daadwerkelijk. Ongeveer 30 procent van de mannen en 35 procent van de vrouwen zegt ooit in zijn leven een suïcidewens gehad te hebben. Jongeren en mannen tussen 35 en 49 en van boven de 80 zijn een extra kwetsbare groep.
Uitzichtloos
Het komt maar zelden voor dat mensen echt verlangen om dood te zijn. Vaker zoeken ze een manier om een einde te maken aan een situatie die zeer pijnlijk is of uitzichtloos lijkt. Ze lijken voor die moeilijke situatie geen andere uitweg meer te zien dan een einde te maken aan hun leven. Bij depressieve mensen is zelfdoding een manier om de hevige emotionele pijn waaraan geen einde lijkt te komen, te stoppen.
De kans op suïcide is groter bij mensen die net met antidepressiva zijn begonnen. Het duurt doorgaans enkele weken voor deze medicijnen tot een betere stemming leiden. In deze periode is het dus raadzaam om extra alert te zijn.
Geen aanstellerij
Mensen die denken aan zelfdoding of een suïcidepoging ondernemen, moeten altijd serieus genomen worden. Een suïcidepoging is geen aanstellerij, ze wijst op een intens psychisch lijden. Dat kan te maken hebben met psychische aandoeningen, schokkende en pijnlijke gebeurtenissen, grote tegenslagen of teleurstellingen. Ook het verlies van een dierbaar persoon, schaamte, eenzaamheid en isolement en een gevoel van uitzichtloosheid, kunnen de uitlokkende factor zijn voor suïcide. Soms is de reden tot wanhoop voor de buitenwereld moeilijk te begrijpen.
Zelfdoding is nooit het gevolg van één factor, maar wel een complex samenspel van factoren. We gaan ervan uit dat zelfdoding verklaard kan worden door het samengaan van risicofactoren (bv. psychische problemen,…), drempelverlagende factoren (beschikbaarheid middelen) en uitlokkende factoren (bv. een verlieservaring), in combinatie met het ontbreken van voldoende beschermende factoren (sociale steun,…).
Mensen gaan zelden impulsief over tot zelfdoding. Meestal lopen ze al maanden of jaren met suïcidegedachten rond. Een bepaalde gebeurtenis kan er dan de oorzaak van zijn dat de laatste weerstand gebroken is.
Schokkend
Een zelfdoding in je omgeving meemaken is erg schokkend en moeilijk om mee om te gaan. Veel mensen verwijten zichzelf dat ze de signalen niet tijdig hebben gezien of niet op de juiste manier hebben gereageerd om de suïcide te voorkomen. Jammer genoeg zijn gedachten aan zelfdoding erg taboe, waardoor mensen ze zelden zelf ter sprake brengen.
Feitelijk is het zo dat 75 procent op voorhand kenbaar heeft gemaakt aan zelfdoding te denken, door verbale of non-verbale signalen. Alleen worden die signalen vaak pas achteraf duidelijk. Bovendien verwijzen de signalen die gegeven worden niet altijd specifiek naar zelfdoding.
© VVGG, www.geestelijkgezondvlaanderen.be