Van een slaapstoornis is sprake als je regelmatig niet goed slaapt (gedurende minstens een maand) en daar overdag last van hebt. Je kampt dan bijvoorbeeld met concentratieproblemen en een gebrek aan energie en je bent prikkelbaarder dan normaal.
Fases
Een normale slaap begint met sluimeren, en wordt steeds dieper totdat je zeer diep slaapt. In deze fase van de slaap rust je lichaam uit en doet het nieuwe energie op. Na deze diepe slaap volgt de droomslaap of REM-slaap. REM slaat op Rapid Eye Movement omdat je tijdens deze slaapfase de ogen van de slaper kan zien bewegen. Tijdens deze droomslaap verwerk je alle informatie en emoties van de voorbije dag.
Deze cyclus van sluimeren tot REM-slaap herhaalt zich zo’n vier tot vijf keer op een nacht maar tegen het einde van de nacht slaap je lichter en met kortere fases van diepe slaap en meer REM-slaapfases.
Soorten
Slaapstoornissen kunnen te maken hebben met de duur, de kwaliteit en het tijdstip van de slaap. Insomnie of slapeloosheid betekent dat je moeilijk kan inslapen, ’s nachts wakker wordt of ’s ochtends te vroeg ontwaakt.
Mensen met hypersomnie slapen net erg veel, ’s nachts en ook overdag. Ze voelen zich voortdurend erg slaperig en hebben het moeilijk om wakker te blijven.
Andere slaapstoornissen die te maken hebben met de kwaliteit van de slaap zijn bijvoorbeeld:
- Slaapapneu: tijdens je slaap stop je enkele keren gedurende enkele seconden of zelfs minuten met ademhalen, waarna je wakker schrikt en opnieuw begint te ademen.
- Verstoringen van het slaap-waakritme, bijvoorbeeld door ploegendienst, na een lange vliegreis of door het gebruik van bepaalde medicijnen of drugs.
- Narcolepsie: mensen met deze stoornis hebben overdag plotse en onweerstaanbare slaapaanvallen, meestal bij onverwachte emoties zoals schrik of woede.
Andere slaapproblemen zijn bijvoorbeeld nachtmerries, slaapwandelen, praten of tandenknarsen tijdens je slaap. Slaapstoornissen kunnen ook samenhangen met een psychiatrisch probleem zoals een depressie, een manie, een angststoornis of een psychose.
Negatieve spiraal
Slaapproblemen zorgen vaak voor een vicieuze cirkel: overdag presteer je minder goed, waardoor je ’s nachts gaat piekeren, in plaats van te genieten van een deugddoende slaap waardoor je de volgende dag beter aan de slag kan gaan.
Mensen die moeilijk kunnen inslapen zien ook steeds meer op tegen naar bed gaan. Daardoor vergroot de stress en verergeren de slaapproblemen nog.
Heel veel mensen kampen met slaapproblemen. Ongeveer een derde van de mensen heeft er wel eens last van. Bij ongeveer 15 procent van de mensen wordt het een chronisch probleem.
Slaapproblemen kunnen je gezondheid en welzijn ernstig aantasten: je kan je moeilijk concentreren, presteert slecht, wordt prikkelbaar, krijgt last van sombere gevoelens… Je hebt minder weerstand tegen infecties en ziekten. Bovendien kan je door je slaapgebrek op gevaarlijke momenten, bijvoorbeeld achter het stuur in de wagen, in slaap vallen.
© VVGG, www.geestelijkgezondvlaanderen.be
